Тарихи
ПСУЕАИТИ “Ғўза дефолиацияси ва десикацияси” лабораторияси собиқ СоюзНИХИда 1952 йили ташкил этилган бўлиб, дастлаб профессор А.М.Пругалов, кейинчалик профессор Т.С.Зокиров, академик А.Имомалиев, қ.х.ф.н У.Н.Мадраимов, профессор Ш.Ж.Тешаевлар (2003-2014 йй) ушбу лабораторияда раҳбарлик қилган. Ҳозирги кунда профессор Ф.Ж.Тешаев раҳбарлигида, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа докторлари С.Р.Алланазаров, У.З.Абдурахманов ва илмий ходимлар Т.Ч.Бойқобилов, Л.О.Фозиловлар билан илмий фаолият юритилиб келинмоқда.
Эришилган ютуқлар
Бугунги кунга қадар ушбу лабораторияда шу соҳанинг 10 дан зиёд фан докторлик, 100 га яқин фан номзодлик илмий ишлари мувоқиятли ҳимоя қилинган. Мустақиллик йилларида лаборатория томонидан 2 та ихтиро патенти олинган, 20 дан ортиқ тавсиянома, 500 га яқин илмий мақолалар чоп эттирилиб, 2 та докторлик, 10 га яқин номзодлик, 2 та қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори диссертациялари ҳимоя қилинган.
Республиканинг турли тупроқ-иқлим шароитларида янги райионлашган ва истиқболли Наврўз, Андижон-35, Андижон-36, Бухоро-6, Бухоро-102, Бухоро-10, Наманган-77, Султон, ЎзПИТИ-202, ЎзПИТИ-201 ғўза навларида, Суюқ-ХМДс, УзДЕФ, УзДЕФ-К, ФанДЕФ, ФанДЕФ-аъло, ПолиДЕФ, Авгурон-экстра, Эндо-Дефол 54с.к., Хим-Экстра дефолиантларнинг мақбул қўллаш меъёрлари ва муддатлари ўрганилиб чиқилган. Дефолиация ўтказишда ғўзанинг морфобиологик ташқи белгиларининг ўзгаришига яъни ўсимликнинг ўсиб ривожланиши, кўсакларнинг шакилланиши, бажарилган агротехник тадбир натижасида барг сатҳининг ўзгаришини инобатга олган холда қўллашни тавсия қилинган.
Дефолиантлар турли агротехник тадбирларга боғлиқ холда қўлланилганда, баргларнинг тўкилиши 75-92% ни, кўсаклар очилиши 78-99% ни ташкил этиши, натижада биринчи терим салмоғи 22-28% га, умумий ҳосилдорлик эса ўртача 1,0-3,1 ц/га га ошиши аниқланган.
Республикасининг турли ҳудудларида етиштирилаётган ғўза навларида дефолиантлардан самарали фойдаланиш учун ҳар бир ҳудуднинг тупроқ-иқлим шароитларини, ғўза навларининг биологик хусусиятларини ва дефолиантларнинг кимёвий хоссаларини инобатга олган ҳолда дефолиантларни ғўза кўсаклари 45-50% ҳамда 50-60% очилган муддатларда бажарилган агротехник тадбирларга боғлиқ ҳолда табақалаштириб қўллаш мақсадга мувофиқдир.
